33 بار دیده شده
تاریخ: 2012/5/30
|
44 بار دیده شده
تاریخ: 2012/5/29
|
18 بار دیده شده
تاریخ: 2012/5/29
|
26 بار دیده شده
تاریخ: 2012/5/25
|
21 بار دیده شده
تاریخ: 2012/4/14
|
25 بار دیده شده
تاریخ: 2012/4/14
|
18 بار دیده شده
تاریخ: 2012/4/14
|
18 بار دیده شده
تاریخ: 2012/4/14
|
16 بار دیده شده
تاریخ: 2012/4/14
|
18 بار دیده شده
تاریخ: 2012/4/14
|
17 بار دیده شده
تاریخ: 2012/4/14
|
19 بار دیده شده
تاریخ: 2012/4/14
|
29 بار دیده شده
تاریخ: 2012/4/14
|
31 بار دیده شده
تاریخ: 2012/4/14
|
27 بار دیده شده
تاریخ: 2012/4/14
|
46 بار دیده شده
تاریخ: 2012/4/13
|
38 بار دیده شده
تاریخ: 2012/3/15
|
45 بار دیده شده
تاریخ: 2012/3/9
|
59 بار دیده شده
تاریخ: 2012/3/3
|
43 بار دیده شده
تاریخ: 2012/3/3
|
46 بار دیده شده
تاریخ: 2012/3/3
|
76 بار دیده شده
تاریخ: 2012/2/29
|
129 بار دیده شده
تاریخ: 2012/2/29
|
58 بار دیده شده
تاریخ: 2012/2/29
|
63 بار دیده شده
تاریخ: 2012/2/29
|
69 بار دیده شده
تاریخ: 2012/2/29
|
109 بار دیده شده
تاریخ: 2012/2/22
|
74 بار دیده شده
تاریخ: 2012/1/30
|
85 بار دیده شده
تاریخ: 2011/10/26
|
143 بار دیده شده
تاریخ: 2011/10/10
|
119 بار دیده شده
تاریخ: 2011/10/9
|
129 بار دیده شده
تاریخ: 2011/10/9
|
159 بار دیده شده
تاریخ: 2011/10/9
|
85 بار دیده شده
تاریخ: 2011/10/9
|
88 بار دیده شده
تاریخ: 2011/10/9
|
86 بار دیده شده
تاریخ: 2011/10/6
|
136 بار دیده شده
تاریخ: 2011/10/5
|
72 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/30
|
60 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/29
|
62 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/29
|
71 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/29
|
82 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/29
|
56 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/29
|
69 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/29
|
52 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/29
|
87 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/28
|
65 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/28
|
77 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/28
|
89 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/28
|
66 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/28
|
68 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/28
|
39 بار دیده شده
تاریخ: 2011/9/28
|
نوشته شده در جمعه 12 آبان 1391برچسب:
,
ساعت 12:40
  توسط محمود
|
|
Download
نوشته شده در چهار شنبه 10 آبان 1391برچسب:
,
ساعت 18:49
  توسط محمود
|
|
Download
نوشته شده در چهار شنبه 10 آبان 1391برچسب:
,
ساعت 18:43
  توسط محمود
|
|
فارسی |
ترکمنی |
لباس،پوشش |
گ ییم
اگین اشیک (اگین باش) |
پیراهن |
کؤوینک
|
شلوار |
جولبار
|
پیژامه |
بالاق
|
کت |
چابیت(دختران)
گییم (پسران) |
جلیقه |
قورساغچا
|
شال |
چارپ،شال
|
دامن |
اتک،سین
|
ژاکت |
تؤور کوینک
|
روسری |
یالیق
|
چارقد |
چارغات
|
هدبند |
مانگلای دانگی
|
جوراب |
جوراب
|
دستکش |
ال لیک
|
کمربند |
قوشاق
|
سگک |
دوقا
|
کلاه |
پاپاق،سوپباش
|
دستمال |
ال یالیق
|
کراوات |
بوکول |
کفش |
کؤوش
آیاق قاب |
دمپایی |
یلکن،شیپبیق
|
چکمه |
چکمه،أدگ
|
دکمه |
کیلیت
|
بند |
باغ
|
یقه |
یاقا
|
استین |
ینگ |
نوشته شده در جمعه 5 آبان 1391برچسب:
,
ساعت 14:31
  توسط محمود
|
|
چاکمن
بالا پوشی است بلندتر از کت های معمولی و انواعی دارد:
الف) اینچه چاکمن: که از کرک نرم شتر تهیه می شود، بدین جهت جنس آن، مرغوب و ظریف است.
ب) یوغین چاکمن: که از کرک زبر شتر تهیه می شود.
جولبار/ شلوار
این پوشاک را مردان کهنسال، در روزهای جشن و از بالای تنبان می پوشیدند، جولبار، برشی معمولی داشت و از دو قسمت اصلی درست می شد:
الف) قسمت اصلی: که قوزک پاها را می پوشانید.
ب) خشتک: که برشی نزدیک به ذوذنقه ی دو قلو داشت. این نوع شلوار به وسیله ی نخی پنبه ای به نام اوچقورباق/ بند تنبان به دور کمر محکم می شد که از درون لیفه ی شلوار عبور می دادند و گاهی نیز به دو انتهای اوچقورباق به عنوان زینت، منگوله ای به نام هوتوز می بستند.
پارچه ی جولبار معمولا به رنگ نیلی بود و گوگ ماووت/ ماهوت آبی نامیده می شد.
بالاق/ تنبان
بالاق نیز مانند شلوار برشی ساده داشت، اما مردان مسن از پارچه ای سفید و برای جوان تر ها از پارچه های سبز و نیلی استفاده می شد.
أوچمک
این پوشش را فارسی زبان ها پوستین می گویند و مخصوص استفاده در فصل زمستان است که از پوست گوسفند یا بره تهیه می شود و بخش بیرونی آن را با استفاده از رنگ های طبیعی به رنگ زرد در می آوردند.
آستین پوستین، بلند و از شانه به سمت مچ دست باریک می شود اما قسمت جلوی آن بدون قلاب یا دکمه است. برای بستن جلوی سینه از قوشاق یعنی دستاری که به دور کمر می پیچند استفاده می شود. أوچمک انواعی درد و معروف ترین آن ثیلکمه أوچمک است.
پالتون / پالتو
پالتون نیز همچون اوچمک در زمستان ها مورد استفاده قرار می گیرد. روپوشی است از پارچه های راه راه که به صورت دامنی بلند با آستین های صاف و سوراخی در سر آستین ها دوخته می شود. قسمت جلوی این پوشاک مثل پالتوهای معمولی از هم باز است اما بدون دکمه در نتیجه برای ثابت نگه داشتن آن و پوشاندن جلوی سینه از کمربندی چرمی/ قوشاق استفاده می کردند.
دؤن
پوششی است اصیل و بلند که تا زیر زانو می رسد و برحسب رنگ و دوخت دو نوع است.
الف) قیزیل دؤن: که از ابریشم کاملا قرمز دوخته می شود.
ب) قارا مادون: که رنگ آن متمایل به زرد است. دوخت این پوشش یکنواخت نیست و از پارچه های راه راه و گاهی رنگارنگ تهیه می شود. بر حاشیه ی دؤن، نوارهای سوزنی دوزی شده از نوع آلاجایوپ (1) وجود دارد که موجب زیبایی دؤن می شود. بر کمره ی دؤن کمربندی از شال می بندند که قوشاق یا ترمه شال می گویند و گاهی نیز آن را با سکه های نقره ای آرایش می دهند.
یاپینجا
پوششی است از جنس نمد و بدون آستین، مخصوص چوپان ها که در زمستان بر دوش می اندازند و در تابستان به عنوان سایه بان استفاده می کنند.
چکمه
چکمه اصلی ترین پاپوش مردان است. بلند، چرمی و با نوک برگردان.
چاریق
پاپوشی است مخصوص چوپان ها که از پوست دباغی شده ی گاو تهیه می شود و برای استفاده در صحرا و خاک نرم، مناسب است.
برای تهیه چاریق، پوست دباغی شده را کمی بزرگ تر از پا برش می دهند و در اطراف آن، برای گذراندن بند، سوراخ هایی ایجاد می کنند، آنگاه پای دولاق پیچ شده را در آن قرار داده، بند ها را به دور دولاق می پیچند و محکم می کنند. این بندها را چاریق باق می گویند.
دولاق
پارچه ای است دستباف، ضخیم و از جنس پشم، که مثل نواری به دور پا تا زیر زانو می پیچند و آن را با چاریق باق محکم می کنند. دولاق حکم جوراب را دارد اما بسیار زبر تر و گرم تر است. بدین جهت از آن فقط در زمستان ها استفاده می شود.
چلپک
پاپوشی است تابستانی که یل کن نیز می گویند و از پوست شتر تهیه می شود. این پاپوش، سبک، راحت و در مقام مقایسه، شبیه دمپایی های امروزی است.
مواردی که در بالا اشاره شد، پوشاک سنتی و قدیمی ترکمن ها می باشد که تا قبل از رضاخان و تشکیل حکومت پهلوی رایج بود و پس از جنگ جهانی دوم و گسترش ارتباطات، فرهنگ صادراتی غرب به شدت تهاجم خود را به جهان سوم از جمله کشور ایران شروع کرد، در نتیجه خرده فرهنگ ها نیز تحت تاثیر فرهنگ کلان مملکت - که مسحور فرهنگ صادراتی غرب شده بود - تغییراتی را در الگوهای رفتاری خود از جمله تغییر در الگوی پوششی، گردن نهاد. از جمله ی این تغییرات، تغییر در لباس مردان ترکمن را نیز باید نام برد که به شرح زیر است:
1- پذیرش پیراهن های دوخت غرب با یقه ی آهاری به نام یقه آرو به جای صوفی یقه در پیراهنمردان ترکمن.
2- پذیرش شلوار های مدل غرب و دکمه دار که با کمربندی چرمی به دور کمر محکم می شود و به جای جولبار که بی دکمه است و برای محکم کردن آن، از بند تنبان استفاده می شود.
3- پذیرش مدل کت به جای روپوش های دامن بلند که معمولا از پارچه های راه راه تهیه می شد.
4- پذیرش پالتوهای غربی به جای اوچمک.
5- پذیرش بارانی و اورکت به جای یاپینجا.
6- ...
اما زنان ترکمن، غیرتمندانه و مسئولانه در مقابل این تغییرات مقاومت کردند و بسیاری از عنصرهای سنتی جامعه و فرهنگ خود را تا حد بالایی زنده نگه داشتند. این حفظ اصالت - با تغییرات جزئی اما شکیل تر- هنوز هم ادامه دارد. از جمله تغییرات در الگوهای تزیینی است، چنان که امروزه زیور آلات سنتی ترکمن، جای خود را به زیور آلات مدرن داده است.
پی نوشت:
1- آلاجایوپ: دو نخ سیاه و سفید یا تیره و روشن است که به هم تابیده اند.
نوشته شده در پنج شنبه 4 آبان 1391برچسب:
,
ساعت 22:40
  توسط محمود
|
|
رضاخان در جهت یكدست كردن شكل لباس در تركمن صحرا - وكل ایران- استفاده میشد و پوشش جدید كه تداول آن به دوره بعد از یكدست شدن شكل لباس مربوط بوده و تا حال حاضر تداوم دارد.
پوشش سنتی
لباسهای تركمنی از مواد گوناگونی چون ابریشم، پوست، كتان و پنبه فراهم میشد. البسه اصیل تركمنی اعم از مردانه و زنانه از جنس ابریشم بود و لذا با توجه به اهمیت ابریشم، ارائه توضیحی مختصر در مورد تهیه و تولید آن ضروری مینماید.
پرورش كرم ابریشم و تهیه پیله ابریشم بر عهده زنان بوده است. از نخ ابریشم پارچههای ابریشمی میبافتند كه در دستگاه سادهای به نام «تارا» tara عملمیآمد. بعد از تهیه ابریشم آن را بوسیله چرخ دستی تاب داده، با رنگهای طبیعی همچون قرمزی، انار دانه، پوستانار، بویا، نیل و دیگر گیاهان صحرایی رنگزا رنگ میكردند. این پارچه ابریشمین غالباً در عرض تقریبی نیم متر بافته شده، طول آن تا تمام شدن چله ادامه داشت.
در مبحث لباسهای سنتی، پوشاك مردان و زنان باهم تفاوتهای كمی داشت.
لباس مردان
لباسهای مردان را میتوان در چهار قسمت تن پوش، شلوار، كلاه و كفش بررسی كرد.
الف) تنپوشها
- دون (don):
لباس اصیل تركمنی ردای بلندی بود كه از ابریشم دوخته میشد و تا زیر زانوان میرسید و «دون» نام داشت. دون بنا به رنگ و نوع بافت بر دو نوع بود. اگر از ابریشم كاملا قرمز رنگ دوخته میشد، «قیزیلدون» یا «قیرمیز دون» (Gyzyl/ Gyrmyz don) و اگر از ابریشمی دوخته میشد كه رنگ آن متمایل به زرد بوده و بافت پارچه آن یكنواخت نباشد، - در واقع رنگارنگ و راه راه باشد- «قارما دون» (Garma don) نام داشت.
بر حاشیه دون نوارهای سوزندوزی از نوع «آلاجا» (Alaja) (دو نخ تافته سیاه و سفید یا تیره و روشن) وجود داشت كه به زیبایی این لباس میافزود. بر كمره دونكمربندی از شال (گاه آراسته به نقره) میبستند كه به آن قوشاق (Guşak) و یا «تیرمه شال» (Tirme ) میگویند.
- چأكمن (Çäkmen)
بالاپوشی است بلندتر از كتهای كنونی كه از كرك شتر تهیه میشود. چأكمن تهیه شده از كرك ظریف و مرغوب را «اینچه چأكمن» (inçe çäkmen) و چأكمنی را كه از كرك زبر تهیه میشود «یوغینچأكمن» (Ýogyn ) مینامند.
- ایچمك (Içmek)
یا پوستین كه در هوای سرد استفاده میگردد و بنا به نوع پوستی كه از آن تهیه میشد،انواع مختلفی داشت. پوست به كار رفته در ایچمك دباغی شده و سپس با انواع مواد طبیعی به رنگ زرد در آورده میشود.
- كوینك (Köýnek )
كه پیراهنی ساده و فاقد یقه بود و یا یقهای كوتاه و مدور و بدون دكمه داشت; با آستینهایی بلند كه به جای دكمه، بندهایی در آن به كار میرفت. پیراهن دیگری نیز دوخته میشد كه آن هم ساده، منتها دارای یقه كج یا كناری بود. این یقه با سوزن دوزیهای مفصلی زینت داده میشد و سرآستینش نیز گلدوزی شده بود.
ب) شلوار
شلوار مردانه عبارت از تنبان گشادی بود كهرشتهای پنبهای لیفه آن را تشكیل میداد و سر آن را گاه با «هوتاز» (Hotaz) یا منگوله میآراستند. این شلوار «بالاق» (Balak) نام داشت.
ج) كلاهها
- تلپك(Telpek)
كلاه پوستی با پشمهای نسبتاً بلند كه انواع گوناگون داشت كه عبارتند از: 1- دوومه تلپك 2- بوخار تلپك 3- شیپیرما تلپك
- بؤروك (Börük)
یا عرقچین كه غالباً با نقوش گوناگون سوزندوزی میشد و در برخی لهجهها تاخیا(Tahýa) یا تایخا (Taýha) خوانده میشد.
د) كفش
- چكمه (çekme)
اصلیترین پاپوش مردان چكمههای بلند چرمی با نوك برگردان بود. و در تركمنی نیز «چكمه» نام داشت.
- چاریق(Çaryk)
چوپانان از پوست گاو چارقی تهیه میكردند كه مخصوص استفاده در صحرا و خاك نرم بود.
- دولاق (Dolak)
قبل از پوشیدن چارق پارچهای دستباف دور پا تا ساق میپیچیدند كه حكم محافظ و یا جوراب را داشت و «دولاق» نامیده میشد.
- چپك ((Çepek یا یلكن (Ýelken)
پاپوش تابستانی بود كه از پوست شتر تهیه میشد و شبیه سرپایی های امروزین سبك و راحت بود.
زیور آلات و آرایش لباسهای مردانه به تنوع و تعدد زیور زنان نبود و تنها منحصر به آرایش كمربند و كنارههای «دون» و نیز سوزندوزی «بوروك» بود.
لباس زنان
لباسهای زنان تركمن بسیار متنوعاًست. این نوع تنوع علت و فلسفه خاصی دارد كه با دورههای سنی آنان مرتبط است. همچنین زنان و دختران تركمن از لباسهایی با زیورآلات گوناگون استفاده میكنند كه تنوع جالب توجهی دارد. ذیلا به بررسی اجمالی پوشش زنان تركمن در گذشته میپردازیم كه بهچهار قسمت تقسیم میشود:
الف) تنپوشها
- كؤینك(Köýnek)
زنان تركمن پیراهنهای ابریشمین میپوشیدند كه غالباً به رنگ قرمز بود و «قیرمیز كؤینك» (Gyrmyz K.) نام داشت، و در قسمت یقه و سر آستین سوزندوزی میشد.
پیراهن سه قسمت داشت: ینگ (Ýeň) یا آستین، یان (Ýan) یا پهلو و آشیری ( (Aşyryیا دامن بر روی پیراهنشال یا كمربندی بسته میشد. دختران از كمربندی آراسته به دانههای كوچك و ریز منجوق استفاده میكردند كه «مونجوق قوشاق» (Monjuk Guşak) نامیده میشد.
یقه پیراهن را با «گل یقه» (Gül Ýaka) میآراستند. «بوقاو» (Bukaw) سینهریز نقرهای درشتی بود كه از گردن میآویختند.
- چابیت (çabyt)
بالاپوشی بود كه زنان تركمن بر روی پیراهن میپوشیدند.
دختران برای دوران عروس شدن نیم تنه مخصوص تهیه میدیدند كه پر از سوزندوزی و آویزههایی از سكهو پولكهای نقره بود.
ب) شلوار
- بالاق (Balak) یا شلوار. انتهای پاچه شلوار زنانهسوزن دوزی مفصلی داشت كه به اسامی گوناگونیخوانده میشد. از جمله: دویه كله، سكدیرمه چویچه، ایكیحورمان، دو و غیره كه به ترتیب از پایین تا نزدیكی ساق پا را تشكیل داد.
ج) كلاه و روسری
- بؤروك (Börük) یا عرقچین كه قبلا توضیح داده شد. روی این كلاه گرد و صاف (بدون برجستگی) بود و دختران آن را با زینت آلات نقرهای منجمله پولكی و قبكها میآراستند. دختران غالباً بؤروك را بر سر گذاشته و از روسری استفاده نمیكردند.
- توپبی (Topbi) وقتی دختر تركمن عروسی میكرد، به جای بؤروك یا كلاه دخترانه پیشانی بندی را جایگزین میكرد كه در نزد طوایف و قبایل گوناگون با نامهای توپبی، هاساوا (Hasawa) ، آلیندانگی (Alyndaňy) و ... شهرت داشت.
- انواع روسری: در میان برخی از طوایف همچون یموت (Ýomut) و ... روسریهایی به نام چأشو (çäşew) رواج داشت كه خود بر چند نوع است از قبیل: اریش چأشو، المینچه چأشو، آتلاز چأشو، قارتما چأشوو، چأشو چارقد كه عموماً به روسری مربعی شكل و ابریشمین اطلاق میشود.
در میان برخی از تركمنها نیز روسری بر دو قسم بود: یكی نسبتاً ضخیم با سوزندوزی مفصل كه به آنكورته Kürte)) میگفتند و دیگری بافتهای از ابریشم نازك كه قینگاچ Gyňaç نام داشت و این روسری خود بر دو نوع بود: قیرمیزی قینگاچ، كلهلی قینگاچ.
د) كفش
كفش زنان تركمن را غالباً هنرمندان محلی میدوختند. كفشهایی نظیر گل میخلی، قیرما كفش با نوك برگردان و پاشنهای بلند در میان آنها استفاده میشد.
گفتیم كه زنان تركمن از زیورآلات گوناگونیاستفاده میكردند كه از آن جمله است: آچارباغ و ساچباغ كه نوعی موبند زینتی است. گولیقه، قولاقحالقا یا گوشواره كه انواع مختلفی چون آیلی حالقا، تومارچاقلیحالقا و ... دارد.
بیلهزیك یا بوزه لیك، دستبندی بود كه بر مچ دست میبستند و ...
شایان ذكر است كه تمامی زیورهای فوق توسط زرگران و نقرهكاران هنرمند تركمن ساخته میشد. اما متأسفانه تعداد این هنرمندان امروزه روزبه روز كاهشمییابد. پوشاك اصیل و سنتی تركمنی كم كم جای خود را به مصنوعات كارخانهای داده است و زیورهای زیبا و قدیمی را نیز اكثر خانواده به فروش رسانده و به جای آن از انواع زیورآلات طلایی (و بر خلاف قدیم ندرتاً نقرهای) رایج در تمام كشور استفاده میكنند، بگونهای كه امروزه تركمن جوهرات سنتی خویش را باید از لابلای آلبومها و یا در غرفههای موزه جستجو كند.
پوشش جدید
در جریان اجرای برنامه یكدست سازی فرم البسه و كشف حجاب زنان كه در سرتاسر كشور توسط رضاخان به اجرا در آمد، مناطق تركمن نشین نیز از این قاعده مستثنی نبود و اهالی این منطقه نیز در جریان اینبرنامه ضررهای مادی و معنوی بسیاری را متحمل شدند. عمال رضاخان به زور روسری زنان را برمی داشتند و به مردان نیز لباسهایی با شكل و فرم بیگانه و غربی میپوشاندند.
تحت این فشارها، رفته رفته هویت و شكل لباس سنتی رنگ باخت و عوامل دیگری چون یكجانشینی و انقیاد تركمنها و نیز تسلط فرهنگهای بیگانه بر آنان مزید علت بود و تجدد و نوگرایی نیز از جمله این عوامل و تسریع دهنده آن بود. البته پس از اقدامات رضاخان در تغییر لباس، وضعیت پوشاك سنتی تركمنی هرگز به آنچه كه پیش از آن بود بازنگشت و امروزه در میان جوانان لباسهایی با فرم و مدل روز به كار میرود.
این قضیه در مورد دختران و زنان تركمن متفاوت است. پوشاك امروزین دختران شامل لباس یا پیراهنبلندی است كه معمولا تا قوزك پا را میپوشاند. روسری آنها بر دو نوع است: یكی چارقد كه ضخیم و دارایپورچوك یا ریش- ریش در كناره هاست و دیگری یالیق یا كلافی كه نازك است و گاه از ابریشم خالص است. هر دو بزرگ میباشند.
استفاده از شلوارهای سوزندوزی شده نسبت به گذشته كمتر شده و نیز از نقش و نگارهای آن نیز كاسته شده است.
امروزه دیگر از انواع نیمتنه، كلاه، كمربند و كفشهای پیشین استفاده نمیشود. دختران پس از ازدواج به جاینیم تاج و كلاه پیشانی بند، یك نوار حلقهای به عرضتقریبی 2 سانت بر سر میگذارند كه معمولا سطح خارجی آن با نقش و نگارهای سوزندوزی تزئین میشود. البته این حلقه زیرروسری قرار گرفته، از بیرون دیده نمیشود. این نوع پوشش جدید در تمام مناطق تركمن نشین تقریباً به یك شكل است، به جز طوایف گوكلان و نخورلی كه هنوز هم پیشانی بندهای بلند قدیم در میان آنها رواج دارد.
امروزه پوشش سنتی مردانه تركمن بندرت استفاده میشود و میتوان گفت كه دیگر از میان رفته است. اما پوشش زنان اگرچه اصالت گذشته خویش را ندارد و دوخت لباس و جنس آن تقریباً با مد روز پیش میرود، با اینوجود هنوز شكل و فرم خود ار حفظ كرده است. از این رو در هر نقطهای كه دختر و زن تركمن را با لباس مخصوصخودش مشاهده نماییم، میتوانیم قطعاً قومیت او را تشخیص بدهیم.
نوشته شده در پنج شنبه 4 آبان 1391برچسب:
,
ساعت 22:37
  توسط محمود
|
|
ادامه مطلب
نوشته شده در پنج شنبه 4 آبان 1391برچسب:
,
ساعت 22:36
  توسط محمود
|
|